ԴԵՐԲԱՅ I / PARTICIPLE I

Դերբայ I-ը կազմվում է բայի անորոշ հիմքին ավելացնելով -ing վերջավորությունը՝ come-coming, study-studying, swim-swimming և նման շատ այլ բայեր:
Նախադասության մեջ 1-ին դերբայը կարող է հանդես գալ որպես որոշիչ և պարագա:

Օրինակներ:

1. They looked at the children playing in the garden.-Նրանք նայեցին պարտեզում խաղացող երեխաներին: (Ո՞ր երեխաներին)-Որոշիչ
2. Leaving the house, I forgot to close the window in the kitchen.-Տնից դուրս գալով՝ մոռացա փակել խոհանոցի պատուհանը: (Ե՞րբ)-Ժամանակի պարագա
3. He came into the room laughing.-Նա ծիծաղելով սենյակ մտավ: (Ինչպե՞ս)-Ձևի պարագա

Երբ դերբայը I-ը օգտագործվում է որպես ժամանակի պարագա, ապա նրան կարող է նախորդել նաև when կամ while շաղկապը:

Օրինակ`

• Leaving the house, I forgot to close the window in the kitchen
• (While/when) leaving the house, I forgot to close the window in the kitchen.

ԳՈՎԱԶԴԻ ՏԵՍԱԿՆԵՐԸ / TYPES OF ADVERTISEMENTS

1. Advertisement-գովազդ, հայտարարություն:
2. Advertising-գովազդելը, հայտարարություն տալը:
3. Ad-խսկց. հայտարարություն, գովազդ:
4. Advert-բրիտ. տես` ADVERTISEMENT
5. Billboard-գովազդային վահանակ:
6. Campaign-քարոզարշավ՝ գովազդային ցուցադրումներ և միջոցառումներ:
7. The classified ads-դասդասված փոքրիկ գովազդներ, փոքրիկ գովազդաշարթերթերում՝ ամսագրերում:
8. Commercial-ռադիո-, հեռուստատեսային գովազդ:
9. Flyer-գովազդ-թռուցիկ (փոքր թղթերի վրա տպված գովազդ, որը տրվում է մարդկանց փողոցներում կամ տներում):
10. Poster-գովազդային պլակատ:
11. Slogan-լոզունգ-գովազդ, որևէ բան գովազդող կարճ նախադասություն:

Source: Macmillan Essential Dictionary For Learners Of English, Yerevan 2007, page 10

ՆԵՐԿԱ ՎԱՂԱԿԱՏԱՐ ԺԱՄԱՆԱԿԱՁԵՎ / PRESENT PERFECT TENSE

Այս ժամանակաձևը ցույց է տալիս ներկա ժամանակակետից առաջ ավարտված գործողություն, որն իր հետևանքով և արդյունքով կապված է ներկայի հետ: Ներկա վաղակատար ժամանակաձևը կազմվում է հետևյալ կերպ՝ have/has+participle II և թարգմանվում է հայերենի սահմանական եղանակի ներկա վաղակատար ժամանակաձևի բայական վերջավորությամբ՝ -ել, ացել: 

Օրինակ՝

1. I have seen the film-Ես տեսել եմ ֆիլմը:
2. She has read her book-Նա կարդացել է իր գիրքը:

Ինչպես նկատում ենք, have/has-ը այս ժամանակաձևում ծառայում են որպես օժանդակ բայեր և հայերենում չեն թարգմանվում: 

                                              Հարցական ձև/Interrogative form

Present Perfect-ի հարցական ձևը կազմվում է՝ have/has օժանդակ բայերը բերելով ենթակայից առաջ:

Օրինակ՝

1. Has she read her book?
2. Have you finished the work?

                                                     Ժխտական ձև/Negative form

Present Perfect-ի ժխտական ձևը կազմվում է՝ have/has-ին ավելացնելով not ժխտական մասնիկը՝ have not=haven't, has not=hasn't, որոնք դրվում են ենթակայի և participle II-ով դրված բայի մեջտեղում:

Օրինակ՝

1. She hasn't read the book-Նա դեռ չի կարդացել գիրքը:
2. We haven't finished our homework-Մենք չենք ավարտել մեր տնային աշխատանքները:

Present Perfect-ի հետ գործածվում են հետևյալ մակբայներն ու պարագայական կապակցությունները՝ just-հենց նոր (դրվում է have/has օժանդակ բայերի և Participle II-ի մեջտեղում), yet-արդեն (դրվում է հարցական նախադասության վերջում), և դեռ (ժխտական նախադասության վերջում), already-արդեն (հաստատական նախադասության have/has օժանդակ բայերի և Participle II-ի մեջտեղում), of late, lately, recently-վերջերս (դրվում են նախադասության վերջում), ever-երբևէ (դրվում է հարցական նախադասության ենթակայի և Participle II-ի մեջտեղում ), never-երբեք (դրվում է հաստատական նախադասության have/has օժանդակ բայերի և Participle II-ի մեջտեղում), since-սկսած, ի վեր, for-շարունակ, for the last few days (weeks, months, years)-վերջին մի քանի օրերը (շաբաթները, ամիսները, տարիները): 

Օրինակներ՝

1. I haven't seen him of late/lately/recently-Ես նրան վերջերս չեմ տեսել:
2. He has just left-Նա հենց նոր է հեռացել:
3. She has never been to Canada-Նա երբեք չի եղել Կանադայում:
4. Have you ever been to this cinema?-Երբևէ եղել ես այս կինոթատրոնում?
5. They haven't finished their work yet-Նրանք դեռ չեն ավարտել իրենց գործը:
6. Have you talked to him yet?-Արդեն նրան հետ խոսել ես?
7. I have already answered your question-Ես արդեն պատասխանել եմ քո հարցին:
8. He has played the piano since his childhood-Նա իր մանկությունից ի վեր դաշնամուր է նվագում:
9. We have stayed here for the last few days- Մենք այստեղ ենք մնում վերջին մի քանի օրերը:

Present Perfect-ը օգտագործվում է նաև today, this week (month, year), this morning/afternoon/evening, tonight մակբայների և պարագայական կապակցությունների հետ, որոնք արտահայտում են դեռևս անավարտ ժամանակամիջոց, չնայած որ գործողությունն ավարտված է:

Օրինակներ՝

1. I have worked a lot today-Ես այսօր շատ եմ աշխատել (օրը դեռ չի ավարտվել):
2. We have met him this morning-Մենք հանդիպել ենք նրան այսօր առավոտյան (առավոտը դեռ չի ավարտվել):
3. The children have read 2 books this month-Երեխաները այս ամիս երկու գիրք են կարդացել: (Ամիսը դեր չի վերջացել)
4. She has graduated from the university this year-Նա ավարտել է համալսարանը այս տարի: (տարին դեռ չի ավարտվել)
5. He has arrived tonight/this evening-Նա եկել է այսօր երեկոյան: (երեկոն դեռ չի ավարտվել)
6. They have had four English classes this week-Նրանք չորս անգլերենի դաս են արել այս շաբաթ: (շաբաթը դեր չի ավարտվել)
7. The child hasn't had her meal this afternoon-Երեխան չի կերել իր ճաշը այսօր ցերեկը: (ցերեկը դեռ չի ավարտվել)

                     
                     
                       
                         

                       

ԱՆՑՅԱԼ ԱՆՈՐՈՇ ԺԱՄԱՆԱԿԱՁԵՎ / PAST SIMPLE (INDEFINITE) TENSE

Անցյալ անորոշ ժամանակաձևը ցույց է տալիս գործողություն, որը տեղի է ունեցել անցյալում: Past Simple-ի հետ հաճախ գործածվում են հետևյալ մակբայներն ու պարագայական կապակցությունները՝ yesterday-երեկ, ago-առաջ, the day before yesterday-, the other day-օրերս, անցյալ օրը, last week (month, year)-անցյալ շաբաթ (ամիս, տարի): 

Այս ժամանակաձում բայերը բաժանվում են 2 խմբի՝ կանոնավոր (regular) և անկանոն (irregular): Կանոնավոր բայերը ստանում են -ed վերջավորություն, իսկ անականոն բայերը փոխվում են հիմքով: Կանոնավոր բայեն անգլերենում մեծամասնություն են կազմում, իսկ անկանոն բայերի համար նախատեսված է հատուկ ցուցակ: Ցուցակը կտեսնեք այս նյութի վերջում:

Կանոնավոր բայերի -ed վերջավորությունը արտասանվում է՝ 

[t]-խուլ բաղաձայններից հետո՝ liked, stopped

[d]-ձայնավորներից և ձայնեղ բաղաձայններից հետո՝ played, loved

[id]-բաղաձայններից հետ՝ visited, added

Սովորաբար անցյալ անորոշ ժամանակաձևը հայերեն թարգմանվում է սահմանական եղանակի անցյալ կատարյալով ժամանակաձևով, բայց կախված նախադասությունից՝ այն կարող է թարգմանվել նաև անցյալ վաղակատար կամ անցյալ անկատար ժամանակաձևերով: 

Օրինակ՝ He woke up, shaved and washed, then he had breakfast-Նա վեր կացավ, սափրվեց և լվացվեց, այնուհետև հախաճաշեց: (woke և  had բայերը անկանոն են, իսկ washed և shaved բայերը կանոնավոր այս նախադասության մեջ):

Past indefinite ժամանակաձևը նույնպես կարող է ցույց տալ կրկնվող գործողություն անցյալում: 

Օրինակ՝ She phoned us very often last year-Նա մեզ շատ հաճախ էր զանգում անցյալ տարի:

• Եթե բայի հիմքը ավարտվում է -y տառով, և այդ տառին նախորդում է բաղաձայն, ապա -ed-ն ավելացնելիս y տառը փոխվում է i-ի՝ dry-dried, try-tried: 
• Եթե բայի հիմքը ավարտվում է -y տառով, որին նախորդում է ձայնավոր, ապա -ed ավելանում է առանց որևէ հնչյունայի փոփոխությության՝ play-played, pray-prayed:
• Եթե բայը միավանկ է և ավարտվում է բաղաձայնով, ապա -ed ավելացնելիս՝ վերջին բաղաձայնը կրկնապատկվում է՝ stop-stopped (դադար(եցն)ել, կանգն(եցն)ել), hop-hopped (ցատկոտել): Սա արվում է վանկի ձայնավորի կարճ հնչողությունը պահպանելու համար:
• Եթե բայի հիմքն ավարտվում է -e տառով, ապա -ed ավելացնելիս՝ այդ -e տառը սղվում է՝ live-lived (ապրել) , type-typed (մեքենագրել):

Անկանոն բայերն իրենց Past indefinite ժամանակաձևի հաստատականը կազմում են տարբեր ձևերով՝

• Արմատի ձայնավորի փոփոխությամբ՝ to come-came (գալ), to begin-began (սկս(վ)ել)
• Արմատի ձայնավորի փոփոխությամբ՝ to make-made (պատրաստել, անել, սարքել)
• Հիմքին t ավելացնելով՝ to burn-burnt (այր(վ)ել, վառ(վ)ել)
• Որոշ բայեր ընդհանրապես չեն փոխվում՝ put-put (դնել), set-set (տեղադրել, հիմնել), let-let (թույլ տալ, թողնել)

Անցյալ անորոշ ժամանակաձի հարցական ձևը կազմվում է did օժանդակ բայի օգնությամբ, որը դրվում է նախադասության ենթակայից առաջ, իսկ բայ-ստորոգյալը այս դեպքում կանգնում է իր անորոշ հիմքով առանց to մասնիկի: 

Ահա to work բայի խոնարհումը Past Indefinite ժամանակաձևում:

                                               

                                              Հաստատական ձև / Affirmative form

Եզակի թիվ/Singular

I-   I worked-Ես աշխատում էի / աշխատեցի

II- You worked-Դու աշխատում էիր / աշխատեցիր

III-He, she, it worked-Նա աշխատում էր / աշխատեց

Հոգնակի թիվ/Plural

I-We worked-Մենք աշխատում էինք / աշխատեցինք

II-You worked-Դու աշխատում էիք / աշխատեցիք

III-He, she, it worked-Նրանք աշխատում էին / աշխատեցին

                                              Հարցական ձև / Interrogative form

Եզակի թիվ/Singular

I-  Did I work?-Ես աշխատու՞մ էի / աշխատեցի՞

II- Did you work?-Դու աշխատու՞մ էիր / աշխատեցի՞ր

III-Did she, he, it work?-Նա աշխատու՞մ էր / աշխատե՞ց

Հոգնակի թիվ/Plural

I-  Did we work?-Մենք աշխատու՞մ էինք / աշխատեցի՞նք

II- Did you work?-Դուք աշխատու՞մ էիք / աշխատեցի՞ք

III-Did they work?-Նա աշխատու՞մ էր / աշխատե՞ց

                                                      Ժխտական ձև / Negative form

Այս ձևը կազմվում է՝ did օժանդակ բային ավելացնելով not ժխտական մասնիկը (did not=didn't), որը դրվում է ենթակայի և բայի մեջտեղում: Այս դեպքում բայը նույնպես կորցնում է -ed վերջավորությունը, իսկ ստորոգյալը կանգնում է իր անորոշ հիմքով առանց to մասնիկի:

Եզակի թիվ / Singular

I-I didn't work-Ես չեմ աշխատել / չաշխատեցի

II-You didn't work-Դու չես աշխատել / չաշխատեցիր

III-He, she, it didn't work-Նա չի աշխատել / չաշխատեց

Հոգնակի թիվ / Plural

I-We didn't work-Մենք չենք աշխատել / չաշխատեցինք

II-You didn't work-Դուք չեք աշխատել / չաշխատեցիք

They didn't work-Նրանք չեն աշխատել/չաշխատեցին

Անկանոն բայով դրված ստորոգյալը հարցական և ժխտական ձևերում՝ did-ի և didn't-ի առկայության դեպքում կանգնում է իր անորոշ հիմքով առանց to մասնիկի: 

Օրինակ՝   She wrote a letter to her friend yesterday-Նա երեկ իր ընկերոջը նամակ գրեց:

                    Did she write a letter to her friend yesterday?Նա երեկ իր ընկերոջը նաման գրե՞ց:

                    She didn't write a letter to her friend yesterday-Նա երեկ իր ընկերոջը նամակ չգրեց:

ԳՈՅԱԿԱՆՆԵՐԻ ՀՈԳՆԱԿԻ ԹՎԻ ԿԱԶՄՈՒԹՅՈՒՆԸ / PLURAL NOUNS

Գոյականների մեծամասնության հոգնակին կազմվում է -s վերջավորությամբ, իսկ -s, -ss, -x, -sh, -ch, -o տառերով և տառակապակցություններով վերջացող հիմքերի դեպքում -es վերջավորությամբ, որոնք արտասանվում են.

[s]-խուլ բաղաձայներից հետո: Օրինակ՝ stamps-նամականիշներ, nets-ցանցեր:

[z]-ձայնավորներից և ձայնեղ բաղաձայներից հետո: Օրինակ՝ beds-անկողիններ, pens-գրիչներ, ties-փողկապներ:

[iz]-շչական կամ սուլական բաղաձայններից հետո: Օրինակ՝ dresses-զգեստներ, benches-նստարաններ:

• Եթե գոյականի հիմքը վերջանում է y տառով, որին նախորդում է բաղաձայն, ապա նախքան -es վերջավորության ավելացնելը, y տառը ոխարինվում է i տառով: Օրինակ՝ city/քաղաք-cities/քաղաքներ, baby/երեխա-babies/երեխաներ, country/երկիր-countries/երկրներ:
• Եթե y տառին նախորդում է ձայնավոր, ապա հոգնակի թիվը կազմվում է միայն -s վերջավորությամբ: Օրինակ՝ day/օր-days/օրեր, toy/խաղալիք-toys/խաղալիքներ:

• Այն գոյականները, որոնց հիմքը վերջանում է -f կամ -fe տառերով, ապա նախքան -es ավելացնելը բառի հիմքին, f տառը փոխարինվում է v տառով: Օրինակ՝ knife/դանակ-knives/դանակներ, shelf/դարակ-shelves/դարակներ:

• Մի խումբ գոյականներ հոգնակին կազմում են բառարմատի ձայնավորի փոփոխությամբ և չեն ենթարկվում վերոհիշյալ կանոնին: Օրինակ՝ man/տղամարդ-men/տղամարդիկ, woman/կին-women/կանայք, tooth/ատամ-teeth/ատամներ, foot/ոտնաթաթ-feet/ոտնաթաթեր, goose/սագ-geese/սագեր, mouse/մուկ-mice/մկներ, child/երեխա-children/երեխաներ, ox/ցուլ-oxen/ցլեր, fish/ձուկ-fish/ձկներ, deer/եղնիկ-deer/եղնիկներ, sheep/ոչխար-sheep/ոչխարներ:

Անգլերենում կան լատիներենից և հունարենից փոխառյալ բառեր, որոնք պահպանել են այդ լեզուներում ունեցած հոգնակին: 

                                            Լատինական Փոխառություններ

1. Datum-data-տվյալ-տվյալներ
2. Stratum-strata-շերտ,խավ-շերտեր,խավեր
3. Radius-radii-շառավիղ, շրջանագիծ-շառավիղներ, շրջանագծեր
4. Nucleus-nuclei-միջուկ-միջուկներ
5. Fungus-fungi-սունկ-սնկեր
6. Index-indices-ցուցիչ, առարկայացանկ (գրքի վերջում), անվանացանկ-ցուցիչներ, անվանացանկեր, առարկայացանկեր
7. Appendix-appendices-գրքի հավելված, կույրաղիք-գրքի հավելվածներ, կույրաղիքներ
8. Matrix-matrices-մատրիցա-մատրիցաներ

Որոշ լատինական փոխառություններ ունեն հոգնակի կազմության երկու ձև՝ լատինական և անգլիական:

1. Formula-formulae/formulas-բանաձև-բանաձևեր
2. Memorandum-memoranda/memorandums-հուշագիր-հուշագրեր
3. Curriculum-curricula/curriculums-ուսւոմնական ծրագիր-ուսումնական ծրագրեր

                                             Հունական փոխառություններ

1. Basis-bases-հիմք-հիմքեր
2. crisis-crises-ճգնաժամ-ճգնաժամեր
3. analysis-analyses-վերլուծություն-վերլուծություններ
4. thesis-theses-թեզ, դրույթ-թեզեր, դրույթներ
5. Criterion-criteria-չափանիշ-չափանիշներ
6. Phenomenon-phenomena-երևույթ-երևույթներ

News (նորություններ) գոյականը և գիտությունների անունները, որոնք վերջանում են -ics վերջածանցով (mathematics/մաթեմատիկա, physics/ֆիզիկա, optics/օպտիկա, phonetics/հնչյունաբանություն), ունեն եզակի թվի իմաստ: 

Օրինակներ՝

• What is the news this evening?-Ի՞նչ նորություններ կան այսօր երեկոյան:
•  Mathematics is a very interesting subject-Մաթեմատիկան շատ հետաքրքիր առարկա է:

ՍՏԱՑԱԿԱՆ ՀՈԼՈՎ / THE POSSESSIVE CASE

Անգլերենում գոյականն ունի միայն երկու հոլով՝ ընդհանուր (Common Case) և ստացական հոլով (Possessive Case): Ստացական հոլովը ցույց է տալիս պատկանելիություն և համապատասխանւմ է հայերենի սեռական հոլովին: Ընդհանուր հոլովը չունի առանձին վերջավորություն, սակայն ստացական հոլովի վերջավորությունը 's-ն է եզակի անձ ցույց տվող գոյականների համար և '-ը՝ հոգնակի անձ ցույց տվող գոյականների համար: Օրինակներ՝  Ուսանողի անունը-the student's name

                         Տղայի գիրքը-the boy's book

                        Կնոջ պայուսակը-the woman's bag

                        Ուսանողների պայուսակները-the students' bags

                       Աղջիկների գրքերը-the girls books

's-ը արտասանվում է՝

[s]-խուլ բաղաձայններից հետո: Օրինակ՝ the student's name-ուսանողի անունը

[z]-ձայնավորներից և ձայնեղ բաղաձայններից հետո: Օրինակ՝ the boy's book-տղայի գիրքը, the woman's bag-կնոջ պայուսակը

[iz]-շչական և սուլական բաղաձայններից հետո: Օրինակ՝ Bush's administration-Բուշի ադմինիստրացիան, the waitress's job-մատուցողուհու աշխատանքը

Եթե հատուկ անունը վերջանում է s-ով, ավելացվում է միայն ապաթարցը ('-ը), բայց վերջավորությունը ամբողջովին արտասանվում է: Օրինակ՝ Boris'-[՛borisiz]-Բորիսի

Եթե գոյականի հոգնակին կազմվում է բառարմատի ձայնավորի փոփոխությամբ, ապա ստացական հոլովը կազմվում է ճիշտ այնպես, ինչպես եզակի տվում: Օրինակ՝ The men's gloves-տղամարդկանց ձեռնոցները, the women's dresses-կանանց զգեստները:

Բարդ գոյականների ստացական հոլովը կազմելու համար 's-ը  ավելացնում ենք վերջին բաղադրիչին: Օրինակ՝ my mother-in-law's visit-իմ սկեսրոջ/զոքանչի այցը:

Ստացական հոլովով կարող են գործածվել նաև ժամանակ, տարածություն, երկրներ, քաղաքներ և այլ հասկացություններ ցույց տվող գոյականները: Օրինակ՝ a week's visit-մի շաբաթվա այցելություն, two miles' distance-երկու մղոնի տարածություն, the city's population-քաղաքի բնակչությունը, yestreday's newspaper-երեկվա թերթը, Armenia's nature-Հայաստանի բնությունը և այլն:

Պատկանելիություն կարող է նաև արտահայտել of նախդիրը, սակայն անշունչ կամ իրի առում ցույց տվող գոյականների համար: Այս դեպքում թարգմանությունը անգլերենից հայերեն լինում է աջից ձախ: Օրինակ՝ the page of the book-գրքի էջը, the name of the product-ապրանքի անունը:

ԱՆՈՐՈՇ ԴԵՐԱՆՈՒՆՆԵՐ SOME և ANY

                                                           

Some/Any-մի քանի, որոշ, մի քիչ

Some և any անորոշ դերանունները գործածվում են և՛ հոգնակի և՛ անհաշվելի գոյականների հետ հաստատական նախադասություններում որպես որոշիչ: Շատ հաճախ այս դերանունները չեն թարգմանվում հայերենում: Քանի որ նրանք հանդես են գալիս որպես որոշիչ, նրանց գործածության դեպքում գոյականից առաջ հոդ չի դրվում:

Some-ը հոգնակի գոյականների հետ օգտագործվելիս՝ թարգմանվում է <<մի քանի>>, <<որոշ>>, կամ էլ ընդհանրապես չի թարգմանվում: 

Some-ը անհաշվելի գոյականների հետ օգտագործվելիս թարգմանվում է <<մի քիչ>>, կամ է չի թարգմանվում:

Օրինակ՝ There are some students in the classroom-Կան (մի քանի, որոշ) ուսանողներ դասասենյակում:

                   There is some chalk in the box-(մի քիչ) կավիճ կա տուփի մեջ:

Some դերանունը կարող է գործածվել նաև հարցական նախաասություններում, եթե a) խոսողը ենթադրում է դրական պատասխան իր հարցին:
Օրինակ՝ Aren't there some books on the table?-Միթե՞ չկան գրքեր սեղանի վրա:
                 Doesn't he have some money?-Միթե՞ նա փող չունի:
b) հարցական նախադասությունը իրականում արտահայտում է առաջարկ կամ խնդրանք:
Օրինակ՝ Would you like some coffee?-Սուրճ կցանկանա՞յիք:
                  Would you buy me some pens, please?-Ինձ գրիչներ կգնե՞իք:

                   Հարցական և Ժխտական Ձևեր/Interrogative and Negative

Any-ն ունի նույն some-իմաստները՝ սակայն հարցական և ժխտական նախադասություններում:

Օրինակ՝ Are there any students in the classroom?-Դասասենյակում կա՞ն ուսանողներ:

                 Is there any chalk in the box?-Տուփում կավճ կա՞:

           There are not (aren't) any students in the classroom-Դասասենյակում ուսանողներ չկան:

               There is not (isn't) any chalk in the box-Տուփում կավիճ չկա:

Ժխտական ձևում not any-ի փոխարեն նախադասությունը կարելի է ժխտել նաև no ժխտական մասնիկով: Այսինքն՝ not any=no:

Օրինակ՝ There are no students in the classroom.

                  There is no chalk in the box.

Any դերանունը իր հերթին կարող է գործածվել հաստատական նախադասություններում <<ցանկացած, ուզած>> իմաստով:

Օրինակ՝ Come any day you like-Եկեք ցանկացած օր (երբ ցանկանաք):
                 Take any book you want-Վերցրեք ձեր ուզած գիրքը: 

ԿԱ-ԿԱՆ / THERE IS-THERE ARE

There is-կա +եզակի գոյական և անհաշվելի գոյական

There are-կան+ հոգնակի գոյական

Անգլերենում There is/There are-ը միշտ դրվում են նախադասության սկզբում, սակայն հայերեն նախադասության մեջ նրանք կարող են կիրառվել տարբեր դիրքերում: 

Օրինակ՝ There are books on the desk-Գրասեղանի վրա գրքեր կան: (հոգնակի գոյական)

                 There is water in the bottle-Շշի մեջ ջուր կա: (անհաշվելի գոյական)

                 There is a pen on the copy-book-Տետրի վրա գրիչ կա: (եզակի գոյական)

Եթե գոյականները թվարկվում են, ապա There is/There are-ի կիրառելիությունը պայմանավորված է առաջին թվարկվող գոյականով: 

Օրինակ՝ There is a book, four pens and two pencils on the desk-Գրասեղանի վրա կա մի գիրք, չորս գրիչ և երկու մատիտ:

                  There are four pens, a book and two pencils on the desk-Գրասեղանի վրա կա չորս գրիչ, մի գիրք և երկու մատիտ:

                                 Հարցական և ժխտական ձևեր/Interrogative and Negative

Հարցական ձևում is/are-ը դրվում են there-ից առաջ, իսկ ժխտական ձևում is/are-ին ավելանում է not ժխտական մասնիկը և դրվում է there-ից հետո:

Օրինակ՝ Are there books on the desk?-Գրասեղանի վրա գրքեր կա՞ն:

                 There are not (aren't) books on the desk-Գրասեղանի վրա գրքեր չկան:

                 Is there water in the bottle?-Շշի մեջ ջուր կա՞:

                 There is not (isn't) water in the bottle-Շշի մեջ ջուր չկա:

                 

ԱՆԴՐԱԴԱՐՁ ԵՎ ՇԵՇՏՈՂ ԴԵՐԱՆՈՒՆՆԵՐ / REFLEXIVE AND EMPHATIC PRONOUNS

Անդրադարձ և շեշտող դերանունները համընկնում են ձևով: 

Անդրադարձ դերանուններ

Եզակի թիվ/Singular                                                    

I  դեմք-  Myself                                                                 

II դեմք-  Yourself                                                              

                Herself                                                                

III դեմք-Himself

                Itself

Հոգնակի թիվ/Plural

I   դեմք-Ourselves
II  դեմք-Yourselves
III դեմք-Themselves

Անդրադարձ դերանունը և նրան նախորդող բայը թարգմանվում է հայերեն կրվորական սեռով: Այս դերանունները օգտագործվում են, երբ նախադասության ենթական իր վրա է վերցնում ստորոգյալի կատարած գործողությունը: 

Օրինակ՝ He hurt himself when he jumped into the water-Նա վնասվեց (վնասեց իրեն), երբ ցատկեց ջուրը: 

Անդրադարձ դերանունը չկիրառելու դեպքում, նկատվում է իմաստի փոփոխություն՝ կրավորական սեռը դառնում է կա՛մ չեզոք սեռ, կա՛մ ներգործական սեռ:

Օրինակ՝ He hurt his leg, when he jumped into the water-Նա վնասեց իր ոտքը, երբ ցատկեց ջուրը:  

Վերոհիշյալ նախադասության մեջ չկիրառվեց անդրադարձ դերանուն, արդյունքում տեսնում ենք իմաստային և սեռային փոփոխություն:

Շեշտող դերանուններ

Եզակի թիվ/Singular                                                   

I  դեմք-  Myself-ինքս                                                    

II դեմք-  Yourself-ինքդ                                                

                Herself-ինքը                                                   

III դեմք-Himself-ինքը

                Itself-ինքը

Հոգնակի թիվ/Plural

I   դեմք-Ourselves-ինքներս
II  դեմք-Yourselves-ինքներդ
III դեմք-Themselves-ինքները, իրենք

Այս դերանունները գործածվում են այն ժամանակ, երբ ցանկանում ենք շեշտել ենթակայի կատարած գործողությունը: Ունի ոճական երանգ: Նախադասության մեջ շեշտող դերանուն չկիրառելու դեպքում նախադասության իմաստը չի փոխվում, միայն նկատվում է երանգային փոփոխություն: Տես ստորև բերված օրինակներում:

Օրինակ՝ You must do it yourself-Դու դա ինքդ պիտի անես: (շեշտված)

                  You must do it-Դու պետք է անես դա: (չշեշտված)

                 He himself invited them-Նա ինքը հրավիրեց նրանց: (շեշտված)

                 He invited them-Նա հրավիրեց նրանց: (չշեշտված)

ՀՈԴՆ ԱՆԳԼԵՐԵՆՈՒՄ / THE ARTICLE

Indefinite and Definite Articles

Անգլերենն ունի երկու հոդ՝ որոշիչ (the)և անորոշ (a/an): Հոդերն օգտագործում գոյականներից առաջ՝ կոնկրետացնելով գոյականի բառիմաստը և արտահայտելով որոշյալ կամ անորոշ լինելու գաղափարը: 

A/An հոդը գործածվում է միայն եզակի թվով դրված գոյականների հետ՝ ցույց տալով տվյալ տեսակի առարկա առանց մասնավորեցնելու այս կամ այն անհատ առարկան: A հոդը գործածվում է բաղաձայնով սկսվող գոյականներից առաջ, իսկ an հոդը՝ ձայնավորով սկսվող գոյականներից առաջ: Անգլերենի ձայնավորներն են՝ a, e, i, o u: Անգլերենի անորոշ հոդը համապատասղանում է հայերենի մի անորոշ դերանվանը, սովորաբար չի թարգմանվում հայերեն: Օրինակ՝ a pen-(մի) գրիչ, a stamp-(մի նամականիշ), an apple-(մի) խնձոր: 

The որոշյալ հոդը, ի տարբերություն անորոշհոդին, գործածվում է և՛ եզակի, և՛ հոգնակի, և՛ անհաշվելի գոյականներից առաջ: Կիրառվում է այն ժամանակ, երբ գոյականի կողմից նշված առարկան առանձնացվում է նման առարկաների կարգից: Օրինակ՝ Take the pen-վերցրու՛ գրիչը, give me the books-տու՛ր ինձ գրքերը, drink the milk-խմիր կաթը: 

The որոշիչ հոդը համապատասխանում է հայերենի -ը և -ն հոդերին: Օրինակ՝ The boy-տղան, the pen-գրիչը: 

Հոդի կիրառելիությունը՝

• Անձնանունները սովորաբար հոդ չեն առնում՝ Mary, Johnson: The հոդը գործածվում է հոգնակի թվով դրված ազգանունների հետ և ցույց է տալիս ամբողջ ընտանիքը՝ the Bloggs, The Smiths, the Petrosyans և այլն: Հոդը չի գործածվում տիտղոս, զինվորական կոչում կամ քաղաքական դիրք ցույց տվող գոյականների հետ, երբ նրանց հաջորդում է անձնանունը՝ Doctor Robinson, President Clinton, Colonel Brock, Queen Elizabeth և այլն:
• Եթե գոյականից առաջ կա որոշիչ, ապա the հոդը դրվում է որոշչից առաջ: Օրինակ՝ a bad pen-վատ գրիչ, a big black table-մեծ, սև սեղան: 
• The հոդը դրվում է իր տեսակի մեջ եզակի առարկա ցույց տվող գոյականների հետ՝ the Sun, the Moon, the sky, the world և այլն:
• Որպես կանոն հոդը չի օգտագործվում երկրների, երկրամասերի, քաղաքների անունների հետ՝ London, France, America, Armenia, բայց the United States of America, The United Kingdom, the Netherlands, the Hague, the Ukraine: 
• The հոդը օգտագործվում է հետևյալ աշխարհագրական և հատուկ անունների հետ.

1. Գետերի, ծովերի և օվկիանոսների անունների հետ՝ the Thames, the Volga, the Arax, the Black Sea, the Baltic Sea, the Atlantic (ocean) և այլն:
2. Լճերի անունների հետ: Օրինակ՝ the Baikal, the Sevan, բայց Lake Baikal, Lake Sevan և այլն:
3. Լեռնաշղթաների անունների հետ՝ the Alps, the Urals, The Caucasus, the Himalayas բայց լեռնագագաթների անունները հոդ չեն առնում` Elbrus, Ararat, Everest և այլն:
4. Կղզիների խմբերի անունների հետ՝ The Bahamas, the Philippines և այլն: Առանձին կղզիները հոդ չեն առնում՝ Capri:
5. Անապատների անունների հետ՝ the Gobi, the Sahara:
6. Նավերի, հյուրանոցների, թանգարանների, պատկերասրահների, ակումբների անունների հետ՝ the Queen Mary, the British Museum, the National Gallery, the Hilton Hotel, the National Tennis Club և այլն:
7. Ջրանցքների, նեղուցների անունների հետ՝ the Suez, the Bosphorus և այլն:
8. Թերթերի անունների հետ՝ the Times, the Guardian
9. Աշխարհի չորս կողմերի անունների հետ՝ the North, the South, the East, the West.

• Ցուցական և ստացական դերանուններից առաջ՝ my pen, this house և այն: 
• Հոդ չեն առնում լեզուների անվանումները՝ English, French, Armenian, բայց the English Language, the Armenian language և այլ:
• Ազգություն ցույց տվող գոյականեցված ածականները սովորաբար գործածվում են the հոդով: Օրինակ՝ The Brazilians inhabit eastern South America, բայց Brazilians are good football players (ոչ բոլորը):
• A/an անորոշ հոդը գործածվում է նաև հայտնի մարդկանց ազգանունների հետ՝ ներկայացնելու նրանց կողմից կատարված աշխատությունը կամ աշխատանքը: Օրինակ՝ She was glad to have a Picasso (այստեղ նկատի է առնվում Պիկասոյի աշխատանքներից մեկը):

ՆԵՐԿԱ ԱՆՈՐՈՇ ԺԱՄԱՆԱԿԱՁԵՎ / PRESENT INDEFINITE (SIMPLE) TENSE

Այս ժամանակաձևը ցույց է տալիս՝

• գործողություն, որը տեղի է ունենում ներկայում և կրում է կրկնվող, կանոնավոր բնույթ: Այս ժամանակաձևում չի օգտագործվում to be (am, is, are) բայը, քանի որ այն արտահայտում է գործողություն, իսկ to be-ն ցույց է տալիս վիճակ, կարգավիճակ, այլ ոչ թե գործողություն:

Ներկա անորոշի հետ օգտագործվում են հետևյալ ժամանակի մակբայները և պարագայական կապակցությունները:

• Often-հաճախ
• Always-միշտ
• Sometimes, occasionally, from time to time-երբեմն, ժամանակ առ ժամանակ
• Usually-սովորաբար
• Seldom, rarely-հազվադեպ
• Never-երբեք
• Every day (year, month, week...)-ամեն օռ (տարի, ամիս, շաբաթ)
• Generally-ընդհանրապես
• Frequently-հաճախակիորեն
• Constantly-կանոնավոր, մշտապես
• Permanently-միշտ
• At all-ընդհանրապես (ժխտական նախադասություններում)

Ներկա անորոշը կազմվում է բայի անորոշ հիմքով առանց to մասնիկի: Եկեք դիտարկենք to work բայի խոնարհումը հաստատական ձևում: 

                                                 Հաստատական ձև/Affirmative

Եզակի թիվ/Singular                                                   

1. I work-Ես աշխատում եմ                                      

2. You work-Դու աշխատում ես                               

3.He (she, it) works -Նա (այն) աշխատում է           

Հոգնակի թիվ/Plural

1. We work-Մենք աշխատում ենք
2. You work-Դուք աշխատում եք
3. They work-Նրանք աշխատում են

3-րդ դեմք եզակի տվում միայն բային ավելանում է s/es վերջավորությունը: Es-ը ավելանում է բայի հիմքին միայն այն ժամանակ, երբ տվյալ բայը ավարտվում է s, ss, o, x, sh, ch, y տառերով կամ տառակապակցություններով: Օրինակ՝

• to go-goes
• to study-studies
• to watch-watches
• to wash-washes
• to fix-fixes
• to pass-passes

Եթե հաստատական նախադասության մեջ օգտագործում ենք ժամանակի մակբայ կամ պարագայական կապակցություն, ապա վերջիններս հիմնականում դրվում են ենթակայի և ստորոգյալի միջև: Օրինակ՝ They always have lunch at 2 p.m. 

                                                       

                                                      Հարցական ձև/Interrogative

Եզակի թիվ/singular                                                                      

1. Do we work?-Ես աշխատու՞մ եմ                              

2. Do you work?-Դու աշխատու՞մ ես                            

3. Does he (she, it) work?-Նա (այն) աշխատու՞մ է

Հոգնակի թիվ/Plural

1. Do we work?-Մենք աշխատու՞մ ենք
 2. Do you work?-Դուք աշխատու՞մ եք
 3. Do they work?-Նրանք աշխատու՞մ են

Հարցական ձևը կազմվում է do/does օժանդակ բայերի օգնությամբ, որոնք դրվում են ենթակայից առաջ: 3-րդ դեմք եզակի թվում does-ի կիրառման ժամանակ բայը կորցնում է իր s/es վերջավորությունը: Եթե նախադասության մեջ կա հարցական դերանուն կամ հարցական բառ, ապա do/does օժանդակ բայերը կդրվեն տվյալ հարցական դերանունից հետո: Օրինակ՝ Where do you work?

Եթե հարցական ձևում կիրառում ենք ժամանակի մակբայ կամ պարագայական կապակցություն, ապա վերջիններս դրվում են ենթակայի և ստորոգյալի միջև: Օրինակ՝ Does he usually do the shopping in the mornings?

                                                     Ժխտական ձև/Negative

        Եզակի թիվ/Singular                                                          

1. I do not (don't) work-Ես չեմ աշխատում                  

2. You do not (don't) work-Դու չես աշխատում                          

3. He (she, it) does not (doesn't) work-Նա չի աշխատում          

Հոգնակի թիվ/Plural

1. We do not (don't) work-Մենք չենք աշխատում
2. You do not (don't) work-Դուք չեք աշխատում
3. They do not (don't) work-Նրանք չեն աշխատում

Այս ձևում do/does օժանդակ բայերին ավելանում է not ժխտական մասնիկը և դրվում է ենթակայի և բայ-ստորոգյալի մեջտեղում: Ժխտական ձևում էլ 3-րդ դեմք եզակի թվում բայը կրկին անգամ կորցնում է իր s/es վերջավորությունը: 

Ժխտական ձևում ժամանակի մակբայ կամ պարագայական կապակցություն օգտագործելու դեպքում, վերջիններս դրվում են don't/doesn't-ի և բայի միջև: 

Օրինակ՝ We don't sometimes go out in the evenings. 

Թվականներ / Numerals

           Քանակական և Դասական Թվականներ/Cardinal And Ordinal Numbers

Քանակական /Cardinal                                                                                

1-One
2-Two
3-Three
4-Four
5-Five
6-Six
7-Seven
8-Eight
9-Nine
10-Ten
11-Eleven
12-Twelve
13-Thirteen
14-Fourteen
15-Fifteen
16-Sixteen
17-Seventeen
18-Eighteen
19-Nineteen
20-Twenty
21-Twenty-one
30-Thirty
40-Forty
50-Fifty
60-Sixty
70-Seventy
80-Eighty
90-Ninety
100-A (one) hundred
101-A (one) hundred and one
200-Two hundred
256-Two hundred and fifty-six
1.000-A (one) thousand
1001-A (one) thousand and one
4000-Four thousand
100.000-A (one) hundred thousand
1.000.000-A (one) million

• 1-12 թվականները պարզ են: Օր. one, two, three և այլն:
• 13-19 քանակական թվականները ածանցավոր են և կազմվում են -teen վերջածանցով: Օրինակ՝ 16-Sixteen, 15-fifteen և այլն:
• Տասնավորները կազմվում են -ty վերջածանցով: Օրինակ՝  90-ninety, 70-seventy

Տարեթվերը նշվում են սովորաբար առանց year (տարի) բառի և կարդացվում են հետևյալ կերպ.

• 1968-Nineteen sixty-eight or nineteen hundred and sixty-eight
• 1997- Nineteen ninety-seven or nineteen hundred ninety-seven
• 2015-Two thousand and fifteen
• 1905-Nineteen-oh-five or nineteen hundred-oh-five
• 1900-Nineteen hundred

Դասական/Ordinal

1-the first

2-the second
3-the third
4-the fourth
5-the fifth
6-the sixth
7-the seventh
8-the eighth
9-the ninth
10-the tenth
11-the eleventh
12-the twelfth
13-the thirteenth
14-the fourteenth
15-the fifteenth
16-the sixteenth
17-the seventeenth
18-the eighteenth
19-the nineteenth
20-the twentieth
21-the twenty-first
30-the thirtieth
40-the fortieth
50-the fiftieth
60-the sixtieth
70-the seventieth
80-the eightieth
90-the ninetieth
100- the hundredth
101-the hundred and first
200-the two hundredth
256-the two hundred and fifty-sixth
1000-the thousandth
1001-the thousand and first
4000-the four thousandth
100.000-the hundred thousandth
1.000.000-the millionth

• Դասական թվականները բացառությաբ առաջին երեքի՝ first, second, third, կազմվում են՝  համապատասխան քանակական թվականներին -th ավելացնելով: 
• Դասական թվականներից առաջ գործածվում է the հոդը: 
• Բաղադրյալ թվականի դասականը կազմվում է միայն վերջին բաղադրիչի փոփոխությամբ: Օրինակ՝ 101-րդ / One hundred and first, 42-րդ / Forty-second  և այլն:
• Ամիս ամսաթվերը սովորաբար կարդացվում են դասականներով: Օրինակ՝  March 10, 1975 /Մարտի 10, 1975թ -March the 10th կամ The 10th of March, nineteen seventy-five.
• Համարները կարող են նշվել երկու ձևով՝ a) էջ 10-page 10, կամ b) 10-րդ էջ-the tenth page

TO BE (լինել) Բայի Խոնարհումը Նարկա Անորոշ Ժամանակաձևում/ The Verb "TO BE" In Present Indefinite Tense

                                                

                                                                Հաստատական ձև-Affirmative

Եզակի թիվ/ Singular

• I am (I'm)-Ես եմ
• You are (you're)-Դու ես
• He is (he's)-Նա է (արական սեռ)
• She is (she's)-Նա է (իգական սեռ)
• It is (it's)-Սա է, այն է, նա է (իրի առում)

Հոգնակի թիվ/Plural

• We are (we're)-Մենք ենք
• You are (you're)-Դուք եք
• They are (they're)-Նրանք են

                                                Ժխտական ձև-Negative

Եզակի թիվ/ Singular

• I am not (I'm not)-Ես չեմ (Am-ը not-ի հետ չի կրճատվում)
• You are not (you aren't)-Դու չես
• He is not (he isn't)-Նա չէ (արական սեռ)
• She is not (she isn't) (իգական սեռ)
• It is not (it isn't)- (իրի առում)

Հոգնակի թիվ /Plural

• We are not (we aren't)-Մենք չենք
• You are not (you aren't)-Դուք չեք
• They are not (they aren't)-Նրանք չեն

                                             Հարցական ձև-Interrogative

Եզակի թիվ/Singular

• Am I?-Ես եմ?
• Are you?-Դու ես?
• Is he?-Նա է? (արական սեռ)
• Is she?-նա է? (իգական սեռ)
• Is it?-սա, այն է? (իրի առում)

Հոգնակի թիվ/Plural

• Are we?-մենք ենք?
• Are you?-դուք եք?
• Are they?-նրանք են?

Անձնական, Ստացական, Oբյեկտային (ուղիղ խնդիր) և Ցուցական Դերանուններ / Personal, Possessive, Objective and Demonstrative Pronouns

Անձնական դերանուններ/ Personal Pronouns 
Nominative case/ուղղական հոլով

Singular / Եզակի թիվ

• I-Ես
• You-Դու
• He-Նա (արական սեռ)
• She-Նա (իգական սեռ)
• It-Այն, սա (գործախվում է առարկա, հասկացություն, երևույթ, շնչավոր առարկա ցույց տվող գոյականի փոխարեն)

Plural / Հոգնակի թիվ

• We-Մենք
• You-Դուք
• They-Նրանք

Ստացական դերանուններ/Possessive Pronouns

Possessive case/Սեռական հոլով

Singular/եզակի թիվ                                  

• My-Իմ 
• Your-Քո
• His-Նրա (արական)
• Her-Նրա (իգական)
• Its-սրա, նրա (իրի առում)

Plural/Հոգնակի թիվ

• Our-Մեր
• Your-Ձեր
• Their-Նրանց

Օբյեկտային դերանուններ/Objective pronouns

Objective case

Singular/Եզակի թիվ

• Me-ինձ 
• You-Քեզ
• Him-Նրան (արական)
• Her-Նրան (իգական)
• It-Սրան, նրան (իրի առում)

Plural/Հոգնակի թիվ

• Us-Մեզ
• You-Ձեզ
• Them-Նրանց

Ցուցական դերանուններ/Demonstrative Pronouns

Singular/Եզակի թիվ

• This-Սա, այս
• That-Դա, այդ

Plural/Հոգնակի թիվ

• These-Այս, սրանք
• Those-այդ, դրանք

Անդեմ նախադասություն/ The Impersonal Sentence

Անդեմ են կոչվում այն նախադասությունը, որում արտահայտված գործողությունը կամ վիճակը չի վերագրվում որևէ անձի կամ առարկայի, այլ պայմանավորված է ինքն իրենով: Այսպիսի նախադասություններում խոսքը հաճախ գնում է եղանակի, ժամանակի, բնության երևույթի, տարածության մասին: Հայերենում անդեմ նախադասությունը ենթակա չունի, իսկ անգլերենում առկա է It ձևական ենթական, որը հայերենում չի թարգմանվում: Ահա և մի քանի օրինակ.

• It is cold-Ցուրտ է:
• It is summer-Ամառ է:
• It often rains in London-Լոնդոնում հաճախ անձրևում է:
• It is dark in my room-Իմ սենյակում մութ է:
• It is late-Ուշ է:
• It is morning-Առավոտ է:
• It seldom snows in winter in Yerevan-Երևանում հազվադեպ է ձյուն գալիս ձմռանը:
• It is five kilometers to my house-Հինգ կիլոմետր է մինչև իմ տունը:

Տեղացույց և ուղղության նախդիրներ/Prepositions of place and direction

Ժամանակակից անգլերենում նախդիրները մեծ կարևորություն ունեն նախադասության մեջ բառերի հարաբերությունը որոշելու խնդրում: Ահա դրանցից մի քանիսը.

In-մեջ, -ում (վերջավորություն)

On-վրա

Under-տակ

Near, next to, at, by-մոտ, կողքին

Behind-ետևում

Opposite-դեմ դիմաց, հանդիպակաց

In front of-առջևում

Over-վրա, վրայով

Eg. The lamp is over the table-Լամպը սեղանի վրա է:
       He jumped over the wall-Նա ցատկեց պատի վրայով:

Above-բարձր

Eg. Above the sea level-ծովի մակարդակից բարձր

Below-ցածր

Eg. 10 degrees below zero-10 աստիճան զրոյից ցածր:

To-դեպի (Հաճախ չի թարգմանվում հայերեն)

Eg. Go to the blackboard-Գնա գրատախտակի մոտ:

Out of-միջից, ներսից դուրս

Eg. Take the book out of your bag-Հանիր գիրքը պայուսակիդ միջից:

Into-ներս, մեջ, դրսից ներս (Օգտագործվում է, երբ նախադասության ստորոգյալը արտահայտում է գործողության, ոչ թե վիճակ կամ կարգավիճակ)

Eg. Put the book into your bag-Դիր գիրքը պայուսակիդ մեջ:

From--ից (արտահայտում է հայերենի բացառական հոլովի իմաստը):

Eg. Take the book from Aram-Վերցրու գիրքը Արամից:

Along-երկայնքով

Eg. Walk along this road-Քայլեք այս ճանապարհի երկայնքով:

Through-միջով

Eg. Through the forest-անտառի միջով

Across-մյուս կողմը

Eg. Across the street-փողոցի մյուս կողմը